Ruzie in het AZC? Tussen groepen vluchtelingen die de ruzies juist proberen te ontlopen? Dat is toch een gotspe! Als buitenstaander proberen we dit te begrijpen en ons in te leven in de trauma’s en frustraties van deze mensen die natuurlijk ook teleurgesteld zijn dat het beloofde land niet zo mooi is als anderen hadden gezegd.

Maar dat is maar ten dele de oorzaak. De mensen zijn weg uit hun sociale groep, de groep die bepaalt wie ze zijn, die hun identiteit bepaalt. Net als de Hollanders in Canada; nergens vind je mensen die Hollandser zijn. In het AZC zijn vluchtelingen zo ontheemd, zo alleen in de massa, dat ze zich wanhopig vastklampen aan hun laatste stukje identiteit, aan hun laatste stukje eigenheid. En waar mensen hun identiteit vasthouden zetten ze zich af tegen die van anderen. Dan ontstaan er makkelijk partijen: wij tegen zij.

Groepsproces

Cialdini *) schrijft over dit groepsproces. Hij beschrijft een experiment op een jongenskamp. De jongens werden verdeeld in twee groepen, ieder hun eigen onderkomen, ieder een eigen naam. Dit alleen al was genoeg om vijandschap op te wekken met vervelende relletjes tot gevolg, ook tijdens leuke activiteiten. De leiding voegde er nog wat competitieve spelletjes aan toe en de rivaliteit was compleet.

Samenwerken in plaats van rivaliteit

Hoe dit weer in goede banen te leiden? De leiding bedacht een aantal situaties waar rivaliteit nadelig zou zijn voor iedereen en samenwerking de enige uitweg was. Ze zorgden bijvoorbeeld dat de auto waarmee het eten opgehaald moest worden, vast kwam te zitten. De jongens trokken en duwden net zolang totdat de auto weg kon. Er bleek ook maar één manier om geld bij elkaar te krijgen voor de huur van een favoriete film, namelijk door budgetten van beide groepen bij elkaar te leggen. Zo bedachten ze meer projecten. En wat bleek, er ontwikkelden zich vriendschappen tussen jongens van de verschillende groepen en het werd steeds gezelliger.

Voetballen? No go!

Zonder dat ik wil zeggen dat dit het ei van Columbus is: maar zou je vluchtelingen niet zelf hun opvanglocatie in orde moeten laten maken? Zou je samenwerking kunnen stimuleren door ze niet alles kant en klaar aan te leveren, maar door ze zelf het werk te laten doen?

In ieder geval: laat ze geen potje voetballen. Dat werkt averechts!

*) Uit Robert Cialdini: Invloed; De zes geheimen van het overtuigen.