Is gedrag een overwaaiende hype in ons communicatiewereldje? Of snijdt het echt hout? ‘We moeten iets met gedrag’, hoor ik veel tegenwoordig. Maar wat? En waarom? De lekker bekkende 6 principes van Cialdini doen het goed *). Workshops en presentaties over gedrag zijn er in overvloed. ‘Word expert in 1 dag.’ Toe maar! Alsof het een trukendoos is.

Ik vind dat gedragsbeïnvloeding meer aandacht mag hebben van communicatiemensen. Waarom ben ik zelf eigenlijk zo’n gedragsfan geworden, of misschien wel meer een psychologiefan?

Mond vol tanden

In het verleden leverde ik nogal eens een communicatiestrategie af. Gedegen, zoals iedereen van mij gewend is. Ik benoemde keurig doelen in termen van kennis, houding, gedrag, bedacht een prachtige kernboodschap, leverde een lijstje middelen en klaar is Kees. Geheel volgens de regels der kunsten.

Maar ik miste iets en voelde me niet helemaal senang. Hoe wist ik nou of mijn strategie werkelijk bij zou dragen aan het doel. Ik miste een waarom: waarom werkt het, deze middelenmix? Als een opdrachtgever me zou vragen: waarom denk je dat we met dit plan onze doelen bereiken, zou ik met mijn mond vol tanden staan.

Het kwartje

Met deze vragen in mijn hoofd, las ik toevallig het boek De nieuwe aanpak van overheidscommunicatie van Bert Pol en Christine Swankhuisen. Wauw! Dat was interessant. En ineens viel het kwartje. In de sociale psychologie lag mijn ‘waarom’, de strategie, hoe je communicatie werkelijk effectief kunt maken. Een wezenlijke stap verder dan de kernboodschap en middelenmix.

Na een masterclass over gedrag, communicatie en sociale psychologie, ging ik anders nadenken over mijn communicatiestrategieën. Ik las veel boeken, probeerde te begrijpen hoe het in elkaar zat. Er bleek een oneindige zee van kennis om me aan te laven. Ik zocht ook tools om de theorie behapbaar te maken en toe te passen in de praktijk. Samen met collega Loes Hekkens, die hetzelfde pad bewandelde, liep ik tegen Intervention Mapping aan, een denkraam uit de gezondheidssector. Inmiddels zijn we ook bekend met 7E, EAST, NUDGE, CASI etc..

Tegengif

Een boek en een blogsite verder besloten we een vijfdaagse training voor onze vakgenoten op te zetten, tegengif voor de grote-stappen-snel-thuis-cultuur. Onze missie was om vakgenoten te helpen voorbij de hype te gaan en werkelijk de vruchten te plukken van het onderzoek van psychologen. Door theorie uit te diepen én te koppelen aan de praktijk.

De volgende training staat op de rol. Ik verheug me stiekem op de fronsende voorhoofden op de derde dag. Het is altijd even doorbijten dan, maar op de vierde dag zie ik de gezichten van onze cursisten altijd weer opklaren. Dan is het kwartje blijkbaar gevallen. Als de cursisten aan het eind dan ook nog zeggen dat dit écht niet mag ontbreken in de communicatieopleidingen, vind ik dat dat onze missie is geslaagd: de hype voorbij.

*) Ik doe Cialdini hier misschien wat tekort. Zijn principes zijn gebaseerd op gedegen onderzoek en worden tot in de details uitgewerkt in zijn boeken.